از فرمان دهم معلوم مي‌شود كه چگونه به زن به عنوان ملك مرد نظر مي‌كرده‌اند: «به خانة همسايه طمع مورز، و به زن همسايه‌ات و غلامش و كنيزش و گاوش و الاغش، و به هيچ چيزي كه از آن همساية تو باشد طمع مكن.» با وجود اين، مضمون فرمان دهم قابل توجه و ستايش است، و اگر مردم به آن عمل مي‌كردند، نيمي از پريشاني جهان از ميان برمي‌خاست. از عجايب آنكه نيكوترين فرمان و دستور، در عين آنكه جزئي از «شريعت» يهود است، در ميان اين ده فرمان ديده نمي‌شود. مقصود ما چيزي است كه در «سفر لاويان» (19 . 18) در ميان «مخلوطي از احكام مكرر» آمده و نص آن از اين عبارت كوتاه تجاوز نمي‌كند كه: «همساية خود را مثل خويشتن دوست بدار.»

به طور خلاصه بايد گفت كه ده فرمان قانوني عالي بوده است، و عيوب آن بر عيوب زماني كه در آن وضع شده فزوني نداشته؛ ولي محاسني دارد كه مخصوص به خود آن است. بايد به خاطر داشته باشيم كه اين فرمانها تنها قانون بوده و چيزي بر آن اضافه نداشته و، بيش از آنكه نمايندة زندگي يهوديان باشد، «مدينة فاضلة كاهنانه‌اي» بوده است. مانند همة قوانين ديگر، هر وقت كه آن را زير پا مي‌گذاشتند در چشم معتقدان به آن عزيز مي‌شد، و هر گاه كسي به آن تجاوز مي‌كرد به ستايش آن برمي‌خاستند، ولي تأثير آن در رفتار قوم از بيشتر قوانين قضايي و اخلاقي كمتر نبود. مهمترين اثر آن اين است كه، به گفتة ‌هاينه، براي قوم يهود «وطن قابل حمل و نقلي» پديد آورده كه در هنگام دربدري خود، كه بلافاصله پس از وضع اين قانون شروع شد و دو هزار سال طول كشيد، آن وطن را با خود همراه داشته‌اند؛ و حكومت روحاني غيرقابل رؤيتي برقرار ساخته و، با وجود پراكندگي، آنان را متحد نگاه داشته است؛ چنين بود كه يهوديان، با وجود شكستهايي كه در قرون طولاني ديده‌اند، غرور خود را از كف نداده و به صورت ملت غيرقابل زوالي درآمده‌اند.

vii – ادبيات و فلسلة تورات

تاريخ- قصه- شعر- مزامير- غزل غزلها- امثال- ايوب- فكر ابديت- بدبيني كتاب جامعه- آمدن اسكندر

كتاب عهد قديم تنها شريعت و قانون نيست، بلكه از آن گذشته تاريخ و شعر و فلسفه درجة اولي نيز به شمار مي‌رود. اگر، از آن كتاب اساطير، اولين تحريفات و اغلاطي را كه باعث آن صلاح و تقواي استنساح كننده بوده است كنار گذاريم، و اين مطلب را بپذيريم كه كتابهاي تاريخي آن چنان دقت و كهنگيي را كه پدران ما دربارة آنها قائل بوده‌اند ندارد، پس از همة اين كارها، نه تنها در آن ميان قديمترين نوشته‌هاي تاريخي را مي‌يابيم، بلكه اين نوشته‌هاي تاريخي در نوع خود زيباترين آنها نيز به شمار مي‌رود. شايد اسفار داوران و سموئيل و پادشاهان، به زعم پاره‌اي از دانشمندان، در اثناي اسارت، يا كمي پس از آن، با شتابزدگي