سازنده و نگهبان اساطير پهلواني و آهنگسازي شد كه داستانهاي خود را در قالب الحان مي‌ريخت و با آن ملت و پادشاهان را تعليم مي‌داد. مردم فيجي و تاهيتي و كالدوني جديد خطبا و مورخاني رسمي داشتند كه در مجالس عمومي براي مردم سخن مي‌راندند و، با يادآوري بزرگواريهاي پيشينيان و پهلوانيهاي نياكان، حس غيرت جنگاوران را برمي‌انگيختند؛ مردم سومالي اشخاصي در ميان خود داشتند كه حرفه‌شان شعرگويي بود و از اين ده به آن ده مي‌رفتند و، مانند سرايندگان و شاعران دوره گرد قرون وسطي، شعرهاي خود را در معابر مي‌خواندند، در اين اشعار بندرت راجع به عشق سخن گفته مي‌شد، و بيشتر سخن از موضوعهاي پهلواني و زورآوري و ميدان جنگ و روابط ميان پدر و فرزند بود. براي نمونه، قطعه شعري، كه از آثار قديم جزيرة ايستر به دست آمده، در اينجا نقل مي‌شود. اين شعر نمايندة تضرع پدري است كه از دخترش جدا شده و از دوري او مي‌نالد.

كشتي دخترم،

هرگز مقهور قبايل دشمن مباد؛

كشتي دخترم،

مقهور توطئة مردم هونيتي مباد!

در همة جنگها فيروز باد،

و مبادا كه ناگزير شود،

تا از جام سنگ سياه آب زهرآلود بنوشد.

درد من چگونه تسكين خواهد يافت،

حال آنكه درياهاي عظيم ما را از يكديگر جدا كرده!

آه دخترم! آه دخترم!

راهي كه چشم به آن دوخته‌ام و در افق گم مي‌شود،

بي‌پايان و آبگرفته است،

دخترم، آه دخترم!

ii- علم

سرچشمه‌هاي علم – رياضيات – نجوم – پزشكي – جراحي

به عقيدة هربرت سپنسر، كه تخصص عظيمي در جمع‌آوري دلايل براي اخذ نتايج دارد، كاهنان، همان‌گونه كه نخستين اديبان بوده‌اند، اولين دانشمندان نيز به شمار مي‌روند؛ علم از مشاهدات و رصدهاي فلكيي آغاز مي‌كند كه منظور از آنها تعيين وقت دقيق جشنهاي ديني بوده است؛ اين‌گونه معلومات و اطلاعات در معابد حفظ مي‌شده و، به عنوان ميراث ديني، از نسلي به نسل ديگر انتقال مي‌يافته است. ما نمي‌توانيم بگوييم كه چنين نظري صحت قطعي دارد، زيرا از امور مربوط به دورانهاي بسيار دور هيچ‌گونه اطلاع قطعي نداريم و جز حدس و تخمين افزار كار ديگري در اختيار ما نيست. ممكن است كه علم نيز، مانند اصول كلي مدنيت، با كشاورزي پيدا شده باشد. علم هندسه، همان‌گونه كه از اسمش برمي‌آيد، اندازه‌گيري