" این وبسایت تحت حمایت سایت تاریخ ما می باشد کپی برداری از آن بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد"

www.tarikhema.ir

www.ancient.ir

راهنماي استفاده از اين كتاب

فصل بيست و يكم

هنر هندي

i - هنرهاي كوچك

عصر بزرگ هنر هندي- يكتايي آن- بستگي آن با صنعت- سفالگري- فلزكاري- چوبكاري- عاجكاري- جواهرسازي- پارچه‌بافي

انسان، در برابر قدمت هنر هندي نيز، مانند كليه سيماهاي تمدن اين خطه، با خضوع و خشوع، دستخوش بهت و حيرت مي‌شود. گرچه همة ويرانه‌هاي موهنجو- دارو در اين زمينه سودمند نيست، در ميان آنها تنديسهاي مردان ريشداري از جنس سنگ آهك (شبيه مجسمه‌هاي سومري)، تنديسكهاي سفالين زنان و جانوران، مهره‌ها و زيورهايي از عقيق سرخ، و زرينه‌هايي خوش پرداخت ديده مي‌شود. بر يك مهر نقش برجستة گاوي است كه آن را چنان با قدرت و پرتوان درآورده‌اند كه بيننده، تقريباً بيدرنگ، به اين نتيجه مي‌رسد كه هنر [در طي تاريخ] پيشرفتي نداشته، بلكه فقط صورت يا قالب آن ديگرگون شده است.

از آن هنگام تاكنون، هند، از ميان فراز و نشيبهاي تاريخ پنجهزار سالة خود، زيباييهاي خاص خود را در صدهنر گوناگون آفريده است. آنچه از آثار هنري هند مانده، شكسته و ناقص است، نه از آن رو كه هند گاه‌گاه از آفرينش هنري بازمانده باشد، بلكه به اين دليل كه بيشماري از شاهكارهاي معماري و پيكرتراشي هند را جنگ و خلسه‌هاي بت‌شكني مسلمانان نابود كرده است؛ از اين گذشته، فقر هم موجب آن شده است كه از نگاهداري مابقي هم غافل بمانند. در نظر اول، مشكل بتوان از اين هنر لذت برد؛ موسيقيش عجيب، نقاشيش مبهم و نامفهوم، معماريش گيج‌كننده، و پيكرتراشيش نامتناسب به نظر خواهد آمد. اما، در اين سير و تماشا، بايد در هر گام به ياد داشته باشيم كه ذوق ما محصول لغزش‌پذير سنن و محيط محلي محدود خود ماست؛ و چنانچه با معيارها و هدفهايي كه براي زندگي ما طبيعي، و براي آنها بيگانه است دربارة متلهاي ديگر يا دربارة هنرهايشان قضاوت مي‌كنيم، مسلماً در حق خود و آنان بي‌انصافي روا داشته‌ايم.

در هند آن دوران، هنوز هنرمند از صنعتگر جدا نشده بود، تا هنركاري تصنعي شود و كار، امري شاق؛ در هندي كه حيات خود را در رزمگاه پلاسي از دست داد، هركارگر چيره‌دست،