(1688-1704)، ساختن «هوك‌كو» در همه‌جا معمول شد. پس، مردان وزنان، بازرگانان وجنگجويان، و پيشه‌وران و كشاورزان دست از كار كشيدند و به مسابقات بديهه‌گويي روي آوردند. ژاپنيان، چون به قمار باختن شوق بسيار دارند، چندان در مجالس مسابقة «هوك‌كو» شرط‌بندي كردند كه برخي از سودجويان تشكيل اين مجالس را حرفة خود ساختند و به خالي كردن جيبهاي هزاران تن پرداختند. عاقبت، حكومت مداخله كرد، به اين پايگاههاي شعري تاخت، و آن هنر كاسبانه را از رونق انداخت. مشهورترين استاد «هوك كو» ماتسورا‌باشو (1643-1694) بود، كه يونه‌نوگوچي ولادت او را «بزرگترين حادثه» در تاريخ ژاپن مي‌داند. با اينكه از طبقة ساموراي بود، در جواني چنان ازمرگ خداوندگار و استاد خود متأثر شد كه زندگي درباري را ترك گفت، از همة لذات جسماني روي برتافت، آوارگي و تفكر و تعليم پيش گرفت، و فلسفة آرامش‌پسند خود را با وصف طبيعت آميخت و به زبان شعر بازگفت. ژاپنيان با فرهنگ شعر او را نمونة كامل القاي مجمل و فشرده مي‌پندارند.

يك نمونه:

بركة قديمي،

آري، و صداي غوكي كه در آب مي‌جهد.

نمونة ديگر:

ساقة علف، كه از روي آن

يك سنجاقك براي فرود آمدن كوشيد.

iii- نثر

1. داستان

بانوموراساكي- داستان گنجي- مزاياي آن- داستانهاي اخير ژاپن- يك فكاهي‌نويس

اگر شعر ژاپني، با موازين غربي، كوتاه مي‌نمايد، رمان ژاپني اين كوتاهي را جبران مي‌كند، زيرا شاهكارهاي داستاني سر به بيست و سي جلد مي‌زنند. مهمترين اين رمانها گنجي مونوگاتاري، به معني «هرزه درايي دربارة گنجي» است. يكي از چاپهاي اين كتاب شامل 4234 صفحه است. اين داستان دلاويز در حدود سال 1001 ميلادي نوشته شده است. نويسندة آن بانو موراساكي نوشيكيبو از خاندان كهنسال فوجي‌وارا بود. وي در 977 با يكي از بستگان خود زناشويي كرد و، چون سه سال بعد بيوه شد، براي تسلاي خاطر، به نوشتن داستاني تاريخي در پنجاه و چهار دفتر پرداخت. در آن زمان، كاغذ در شمار اشياي تجملي بود. از اين رو، موراساكي، پس از آنكه تمام كاغذهاي موجود خود را سياه كرد، دست تجاوز