اجاره بهايي را كه حكومت تعيين كرده است منظما به مالك بپردازد. اسير وابسته خاك بود، اما كسي حق فروش او و همچنين زمين را نداشت. برخي از اسيران در خانه‌هاي شهري خادم ميشدند. از اسير انتظار ميرفت كه به هنگام جنگ در ركاب مالك خود به ميدان رود و، هر گاه مقرر شود، براي حكومت بجنگد. اگر در جنگي تهور نشان ميداد، احتمالا به نعمت آزادي نايل ميآمد. از لحاظ وضع اقتصادي، از كشاورزان سراسر يونان (مگر ناحيه آتيك) يا كارگران غير فني شهرهاي كنوني پستتر نبود. دلش خوش بود كه براي خود خانهاي دارد و كارهايش متنوع است و از لطف بي آلايش درختان و كشتزارها برخوردار ميشود. اما همواره حكومت نظامي بر او حاكم بود و نوعي پليس مخفي بركارهايش نظارتي نهاني داشت، و هر دم بيم آن ميرفت كه بدون دليل و بي محاكمه به قتل برسد.

در لاكونيا، مثل همه جا، مردم ساده از زيركان فرمان ميبردند و اين رسم گذشتهاي طولاني و آيندهاي دراز دارد. در اكثر تمدنها، توزيع كالا موافق نظام قيمتها و معمولا بدون جنگ صورت ميگيرد: مردم ساده وسايل اصلي زندگي را بفراواني و براي همگان توليد ميكنند، و زيركان تدارك تجملات و وسايلي را كه وفور و نمونه بسيار ندارند عهده دار ميشوند. سپس زيركان مردم را برمي انگيزند كه بيش از آنچه از طريق توليد وسايل اصلي زندگي به دست ميآورند، در راه تجملات و وسايل فرعي بپردازند و آنان را به تمول رسانند. اما در لاكونيا تمركز ثروت به طرق صريح رنجبارتري روي ميداد; از اين رو، اسيران دچار چنان ناخرسندي خروشاني بودند كه در سراسر تاريخ اسپارت، تقريبا هر ساله دولت را با خطر انقلاب و انهدام مصادف ميكردند.

2- عصر طلايي اسپارت

اسپارت در گذشته مبهم خود، يعني پيش از ظهور لوكورگوس، شهري بود مانند ساير شهرهاي يوناني، و در آواز و هنر مقامي داشت كه در اعصار پس از او هيچ گاه آن خطه را دست نداد. موسيقي در اسپارت پيش از لوكورگوس رواج فراوان گرفت، و از اين لحاظ آن عصر با اعصار باستاني يونان، كه هيچ گاه خالي از سرود نبوده است، كوس برابري ميزند. اما چون اسپارت تن به جنگهاي پياپي داد، موسيقي به صورتي نظامي درآمد و تند و ساده شد. فقط ((دستگاه دوري)) رسميت داشت، و قانونا انحراف از اين نوا مستوجب كيفر بود.

حتي ترپاندروس، با آنكه توانست آشوبي را با آواز خود فرو نشاند، چون به قصد همنوا كردن چنگ با آواز خود يك سيم بر سيمهاي چنگ افزود، به فرمان سرپرست (افوروس)هاي جامعه، محكوم به پرداخت جريمه شد، و چنگش را بر ديوار ميخكوب و خاموش كردند. يك نسل بعد، سرپرستان اسپارت به تيموتئوس، كه عده سيمهاي چنگ ترپاندروس را به يازده