جديد همچنان افروختهاش نگاه ميداشتند. براي اقامت خود، سواحل يا مناطق نزديك به دريا را بر ميگزيدند تا اگر از طريق خشكي مورد هجوم قرار گرفتند، بتوانند به كشتيها، كه به منزله وطن دوم نيمي از يونانيان بود، پناه برند. جلگهاي كه رو به دريا و پشت به موانع كوهستاني داشت و داراي ارگي مرتفع و مستحكم و لنگرگاهي پيشرفته و محفوظ بود، مناسبترين اقامتگاه محسوب ميشد، خاصه اگر راهي تجارتي يا رودي براي صدور يا مبادله محصولات از كنار آن ميگذشت. چنين اقامتگاهي، مسلما، پس از چندي غرق نعمت ميشد. چون هر اقامتگاه براي خود ساكنان يا صاحباني داشت، ميبايست آن را به زور يا حيله اشغال كرد. در اين گونه موارد، يونانيان بيش از ما، به اصول اخلاقي مقيد نميماندند: گاهي مهاجمان يوناني، كه خود در جستجوي آزادي آواره شده بودند، همه ساكنان محلهاي مورد نظر خويش را به بردگي ميگرفتند.

ولي در موارد بسيار با بوميان از در دوستي در ميآمدند; از محصولات يونان هديه‌هايي به آن ميدادند; با فرهنگ فاخر خود آنان را مجذوب ميكردند; با زنانشان نرد عشق ميباختند; و خدايانشان را به خدايي برمي گزيدند. يونانيان كوچنشين در بند پاكي نژاد خود نبودند، و هميشه ميتوانستند در مجموعه سرشار خدايان خود، يكي نظير خدايان بومي بيابند و توافق ديني با بوميان را تسهيل كنند. از اينها بالاتر، كوچنشينان محصولات صنايع دستي يوناني را به بوميان ميدادند و، در عوض آنها، حبوبات و چارپايان و مواد معدني ميگرفتند و از طريق درياي مديترانه به جاهاي ديگر، مخصوصا شهرهاي خاستگاه خود كه قرنها نسبت به آن دلبسته و وفادرا ميماندند، صادر ميكردند.

كوچنشينهاي يوناني يكي پس از ديگري قد علم كردند تا جايي كه سرانجام يونان عهد هومر، كه منحصر به شبه جزيرهاي باريك بود، در پهنه ميان افريقا و تراكيا و جبل طارق و انتهاي شرقي درياي سياه گسترده شد و، از شهرهاي مستقل پراكنده فراوان، اجتماع وسيعي كه انسجام ناچيزي داشت، به وجود آمد. در اين اجتماع، زنان يوناني سخت به جنب و جوش افتادند، به طوري كه، از لحاظ توليدمثل، زنان همه اعصار ديگر را پشت سر گذاشتند. يونانيان، از اين مراكز پرشور حيات و فرهنگ، تخم تجمل ظريف و بيدوامي را كه ((تمدن)) نام دارد و بي آن زندگي از زيبايي عاري و تاريخ بيمعني ميشود، در سراسر اروپاي جنوبي افشاندند.

ii - كوچگاه‌هاي قوم يونيايي در جزاير سيكلاد

مسافر چون از پيرايئوس به كشتي نشيند و در امتداد ساحل آتيك براند و در پيرامون دماغه و معبد سونيون به شرق بگرايد، به جزيره كوچك كئوس خواهد رسيد. اگر سخن باور نكردني استرابون و پلوتارك را باور داريم، بايد بپذيريم كه در اين جزيره ((روزگاري قانوني