ماگنسيا، فتيوتيس، دوريس، فوكيس، بئوسي، ائوبويا، و آخايا بودند. نمايندگان اين شهرها هر شش ماه يك بار اجتماع ميكردند. بهار در دلفي، و خزان در ترموپيل گرد ميآمدند. همه آنها متعهد بودند كه شهرهاي يكديگر را ويران نكنند، منابع آب يكديگر را قطع نكنند، حافظ خزانه معبد آپولون در شهر دلفي باشند، و با هر شهري كه مواد اين پيمان را محترم نشمارد به نبرد برخيزند. اين اتحاديه، كه پيشاهنگ ((جامعه ملل)) اروپايي قرن بيستم بود، سبب شد كه حكومتهاي عضو آن با يكديگر نجنگند. با اين وصف، اتحاديه بر اثر نفوذ و رقابت شهرها استوار نماند، و تسالي، به كمك برخي دول ديگر، جبهه واحدي تشكيل داد و قيادت خود را بر اتحاديه تحميل كرد. شهرهاي ديگر هم اتحاديه‌هاي مشابهي به وجود آوردند، از قبيل اتحاديه كالائوريا كه آتن عضويت آن را داشت. هر يك از اتحاديه‌ها گرچه صلح را ميان اعضاي خود برقرار ميساختند، با يكديگر رقابت و جنگ ميكردند.

vii - جشنواره‌ها (فستيوالها)

دين يوناني، اگر نميتوانست جنگها را پايان بخشد، به وسيله جشنواره‌هاي فراوان، از رنجهاي اقتصادي مردم تا اندازهاي ميكاست. آريستوفان نمايشنامه نويس ميگويد: ((قربانيهايي كه به خدايان تقديم ميداشتند، معبدها و مجسمه‌هايي كه براي آنها برپا ميكردند، و اجتماعات مقدسي كه به نام خدايان تشكيل ميدادند چنان فراوان بودند كه در تمام سال عيدهاي ديني و قربانيهايي آراسته به گل مايه سرگرمي مردم ميشدند.)) هزينه اين مراسم را ثروتمندان ميپرداختند، و دولت مخارج بازيها و نمايشهايي را كه در اعياد مقدس صورت ميگرفت از محل اموال مقدس تامين ميكرد.

تقويم آتن اساسا جنبه ديني داشت و بيشتر ماه‌هاي سال به نام اعياد ديني آن ماه‌ها خوانده ميشد. در ماه هكاتومبايون (تير) كه نخستين ماه سال بود، عيد كرونيا (برابر با عيد ساتورناليا در روم) برگزار ميشد. اين عيد شامل مراسمي شاديبخش بود و همه مردم آزاد و برده در آن شركت ميجستند. يونانيان هر چهار سال يك بار در همين ماه بازيهاي پان آتنايا را برپا ميداشتند و در طي چهار روز به بازيها و مسابقات بسيار ميپرداختند، سپس در صفوف منظم به راه ميافتادند و جامهاي فاخر نزد كاهنه معبد آتنه ميبردند تا بر تنديس خداي شهر بپوشاند. همين مراسم بود كه به وسيله فيدياس در معبد پارتنون نقش شد. در ماه دوم سال (متاگيتنيون) جشنواره كوچكي به نام متاگيتنيا براي تكريم آپولون ترتيب ميدادند. در سومين ماه سال (بويدروميون)، اهالي آتن براي كشف ((اسرار بزرگ)) به الئوسيس ميرفتند. در ماه چهارم (پوانپسيون) جشنواره‌هاي پوانپسيا، اوسكوفوريا، و تسموفوريا روي ميداد در جشن اخير، زنان آتن به احترام دمتر مراسم شگفت انگيزي اجرا ميكردند. مثلا به نمايش اشيايي به نشانه دستگاه تناسلي مرد دست ميزدند، به يكديگر سخناني وقاحتبار ميگفتند، مخصوصا هبوط دمتر به زيرزمين و بازگشت از آن را عملا مجسم