فصل دهم

كشمكش براي كسب آزادي

i - ماراتون

هرودوت، مورخ يوناني، ميگويد: ((در زمان سلطنت داريوش و خشيارشا و اردشير درازدست، يونان بيش از بيست نسل گذشته متحمل بدبختي شد.)) ملت يونان ميبايست جريمه پيشرفت خود را ميپرداخت. چون از هر طرف بسط مييافت، ناچار ميبايست دير يا زود با نيروي قوي پنجهاي روبرو شود.

يونانيان، كه به دريانوردي گرايش داشتند، جاده‌هاي تجارتي را از ساحل خاوري اسپانيا تا دورترين بنادر درياي سياه بسط دادند. اين راه‌هاي دريايي اروپايي، كه از يونان و ايتاليا و سيسيل رو به شرق ميرفتند، پيوسته به طور روزافزوني با خطوط زميني و دريايي مشرق زمين، يعني راه‌هاي هندوستان و ايران و فنيقيه، رقابت ميكردند و اين رقابت ناچار به جنگهايي انجاميد، مانند جنگهاي لاده، ماراتون، پلاتايا، هيمرا، موكاله، ائورومدون، گرانيكوس، ايسوس، آربلا، كاناي، و زاما. در اين زمينه، غربيان بر شرقيان پيروز شدند، زيرا از يك طرف حمل و نقل دريايي ارزانتر از حمل و نقل زميني است، و از طرف ديگر تقريبا قانون عمومي تاريخ اين است كه اقوام خشن شمالي بر اقوام راحت طلب و هنر دوست جنوبي فايق ميآيند.

در سال 512، داريوش اول، پادشاه ايران، از تنگه بوسفور گذشت، سكوتيا را اشغال كرد، و به طرف باختر پيش رفت و تراكيا و مقدونيه را گرفت. هنگام بازگشت او به پايتخت خود، قلمرو او، شامل ايران، افغانستان، شمال هندوستان، تركستان، بين النهرين، شمال عربستان، مصر، قبرس، فلسطين، سوريه، آسياي صغير، قسمت خاوري اژه، تراكيا و مقدونيه بود. اين بزرگترين امپراطوريي بود كه تا آن زمان به وجود آمده بود، و دامنه آن چنان وسعت گرفت كه بالاخره فاتح آتي خود را برانگيخت. تنها كشوري كه در خارج حيطه سياسي و تجارتي اين امپراطوري قرار داشت، يونان بود. در سال 510، داريوش جز يونيا، هيچ يك