گريخت، زيرا بيم داشت كه به جاي ((دسر)) علف خشك به خوردش دهند.

در نظر يونانيان باده گساري از طعام خواري كم ارجتر نيست. پس از شام، مجمع باده گساري تشكيل ميشود. در اسپارت نيز، چون آتن، انجمنهاي باده گساري فراوان است، و اعضاي آن چنان دلبسته يكديگر ميشوند كه اجتماعاتشان به صورت يكي از سازمانهاي نيرومند سياسي در ميآيد. آداب مربوط به اين انجمنها چنان پيچيده و درهم است كه كسنوكراتس و ارسطو صلاح در آن ميبينند كه قوانيني براي آن وضع شود. پس از صرف غذا، كف اطاق را، كه بازمانده خوراك بر آن ريخته شده است، ميروبند; سپس عطر و گلاب، و باده بسيار، دست به دست ميگردد. چون نشاط بالا گرفت، مهمانان به رقص در ميآيند، نه يك يك و دو دو (زيرا زنان را بدين مجالس نميخوانند)، بلكه جملگي با هم; نيز ممكن است كه به بازيهايي چون كونابوس بپردازند، يا مشاعره كنند، يا بذله و معما بگويند، و يا به تماشاي بازيگران حرفهاي چون زن بندبازي كه در ضيافت گزنوفون شرحش آمده سرگرم شوند; اين زن در يك لحظه دوازده حلقه را به هوا ميافكند و در فضا معلق زنان از ميان آنها ميگذرد، و در اين حال از ميان حلقهاي كه گرداگرد آن شمشيرهاي آخته قرار دادهاند، عبور ميكند. دختركان ني نواز نيز گاهي با قرار قبلي حضور مييابند و با رقص و آواز و بازي و طنازي و عشق ورزيهاي خود مهمانان را مشغول ميدارند. گاهي آتنيان تحصيلكرده و دانشدوست ترجيح ميدهند كه اين ضيافتها را به گفتگو و مباحثه بگذرانند، و در اين مواقع معمولا از ميان خود كسي را به حكم مهره نرد برميگزينند تا نظم انجمن و ترتيب امور را عهدهدار شود.

مهمانان سعي دارند كه جدا جدا و دسته دسته به بحث و مناظره نپردازند، زيرا معمولا در اين صورت گفتگو فردي و خصوصي خواهد بود، بلكه مباحثه را عموميت ميدهند و در هنگامي كه كسي به نوبت خود سخن ميگويد ديگران با خوش خلقي و ادبي كه شايسته روح زنده و پرنشاط آنان است، گوش فرا ميدهند. شك نيست كه گفتگويي كه افلاطون بدان لطف و ظرافت شرح ميدهد زاييده تخيل سرشار و تابناك خود اوست.

لكن، بعيد نيست كه در آتن مباحثاتي با همان روح و لطافت، و شايد عميقتر و دقيقتر، در گرفته باشد. به هر حال، اجتماع آتن است كه زمينه پيدايش اين گونه فعاليتهاي ذهني را فراهم آورده است; در چنين محيطي، كه از آزادي انديشه برخوردار است، فكر و روح مردم آتن شكل ميپذيرد و پرورش مييابد.

xi - دوران پيري

يونانياني كه عاشق زندگيند، از پيري بيمناك و از رسيدن آن بيش از اندازه غمگين ميشوند. ولي، حتي در اينجا نيز، با پيري مزايايي همراه است كه موجب تخفيف آلام آن ميگردد. زيرا كه جسم پير و فرسوده، چون سكه كهنهاي كه به ضرابخانه بازگردد، قبل از اضمحلال حيات تازه و شادابي را ميبيند كه از سلاله وي پديد آمده، مرگ و فنا را ميفريبد، و بار اندوه را سبك ميسازد. در تاريخ يونان مواردي هست كه از گستاخي و بياعتنايي خود خواهانه جوانان نسبت