بلكه فقط مردي است كه اندامي متناسب و باليده دارد. در برابر او اطلس ايستاده است كه سرش شايسته آن است كه زينت بخش شانه‌هاي افلاطون گردد; و در سمت چپ يكي از دختران اطلس قرار گرفته. اين دختر از كمال زيبايي طبيعي و سلامت زنانه برخوردار است، و بآرامي مرد نيرومند را ياري ميكند كه سنگيني جهان را بر دوشهاي خود تحمل نمايد. شايد هنرمند پيكرتراش از اين كار قصدي داشته و ميخواسته است كه نكته را با رمز و كنايه باز گويد. متخصص صاحبنظر در شيوه پرداخت و جزئيات اين كتيبه‌هاي نيمه ويران عيبهايي ميبيند; ولي در نظر كساني كه فقط دوستار هنرند عروس، هراكلس، و دختر اطلس، چون هر اثر ديگري در تاريخ پيكرتراشي جهان، به كمال نزديكند.

2- تجديد بناي آتن

آتيك در معماريهاي خود، از لحاظ كثرت و كمال، در قرن پنجم ق‌م رهبر سراسر يونان است. سبك دوريك، كه در نواحي ديگر پيكرهاي فربه و درشت را نمايش ميدهد، در اينجا ظرافت و رشاقت يونيايي را به خود ميگيرد; رنگ بر خط، و زيور بر نظم و تقارن افزوده ميشود. كساني كه خطر ميكردند و به عزم سفر دريا از ديار خويش جدا ميشدند، بر پرتگاهي مخوف، در سونيون، معبدي براي پوسيدون ساخته بودند كه اكنون يازده ستون از آن برجاست. ايكتينوس در الئوسيس معبد وسيعي براي دمتر طرح ريخت; به تشويق پريكلس، آتن مبالغي اعانه داد تا اين معبد توسعه يابد و براي جشنواره‌هاي الئوسي شايسته گردد. كوهستان پنتليكوس و ناحيه پاروس، كه بزرگترين معادن رخام را در بردارند، به شهر آتن بسيار نزديكند، و از اين رو، معماران اين شهر عاليترين مصالح بنايي را آسان و فراوان به دست ميآورند. تا دوران شكستهاي اقتصادي ما، دموكراسيها بندرت توانسته يا خواستهاند كه، چنين سخاوتمندانه، هزينه بناهاي عمومي را بپردازند.

هزينه بناي پارتنون هفتصد تالنت (000،200،4 دلار) بود; مجسمه آتنه پارتنون (كه ذخيره طلاي آتن نيز بود) معادل 000،000،6 دلار ارزش داشت; معادل 000،400،2 دلار صرف بناي ناتمام پروپولايا، و معادل 000،000،18 دلار در آتن و پيرايئوس صرف بناهاي كوچكتر دوران پريكلس شده بود; هزينه حجاريها و تزيينات به 000،200،16 دلار ميرسد; بر روي هم، در طي شانزده سال، يعني از 447 تا 431 ق‌م، مردم آتن راي دادند كه 000،600،57 دلار صرف تهيه بناهاي عمومي و مجسمه‌ها و نقاشيهاي آن گردد. توزيع اين مبلغ بين معماران و نقاشان و مباشران و غلامان، در ايجاد رفاه و سعادت در آتن عصر پريكلس تاثير فراوان داشت.

زمينه اين فعاليتهاي هنري پرشور، اكنون با ابهام بسيار به تخيل ميآيد. آتنياني كه از سالاميس بازگشته بودند، شهر خود را بر اثر اشغال سپاهيان ايران تقريبا يكسره ويران يافتند.