دامنه كمكهاي خود را به كورنت توسعه داد، پريكلس از ورود كالاهاي مگارايي به بازارهاي آتيك و آتن جلوگيري كرد. مگارا و كورنت از اسپارت مدد خواستند; اسپارت به آتن پيشنهاد كرد كه آن حكم را لغو كند.

پريكلس اين پيشنهاد را پذيرفت، به شرط آنكه اسپارت نيز اجازه دهد كه كشورهاي خارجي با لاكونيا داد و ستد كنند. اسپارت امتناع ورزيد و در عوض اظهار داشت كه آتن، براي حفظ صلح، بايد تمام شهرهاي يونان را آزاد و مستقل بداند; يعني امپراطوري خود را رها كند. پريكلس مردم آتن را بر آن داشت كه بر گفته اسپارت اعتراض كنند، و اسپارت، در مقابل، جنگ را آغاز كرد.

iii - از طاعون تا صلح

تقريبا سراسر يونان به دو دسته تقسيم شد. همه كشورهاي پلوپونز، جز آرگوس، به اسپارت پيوستند; كورنت، مگارا، بئوسي، لوكريس، و فوكيس نيز چنين كردند. آتن، در آغاز كار، به پشتيباني شهرهاي يونيايي و شهرهاي سواحل درياي سياه و جزاير اژه، كه چندان رغبتي به جنگ نداشتند، متكي بود. در اين جنگ نيز، چون جنگ بين الملل زمان ما، نبرد اول مسابقهاي بود ميان نيروهاي دريايي و زميني. ازيك سو بحريه آتن شهرهاي ساحل پلوپونز را ويران ساخت، و از سوي ديگر، سپاه اسپارت وارد خاك آتيك شده، محصولات آن را در اختيار گرفت و زمينهاي كشاورزي را ضايع گردانيد. پريكلس همه مردم آتيك را به درون حصارهاي آتن خواند. نگذاشت كه سپاهيان به عزم جنگ بيرون شوند. آتنيان خشمگين را پند داد كه شكيبا باشند تا بحريه آنان كار جنگ را با پيروزي خاتمه دهد.

پيش بيني پريكلس، از لحاظ تدابير جنگي، درست و بجا بود. لكن تنها يك عامل را، كه موثرترين عوامل بود و نتيجه جنگ بدان بستگي داشت، ناديده گرفت. انبوهي جمعيت در شهر آتن موجب بروز طاعون (430) و شايد مالاريا - شد. اين بيماري خطرناك سه سال ادامه يافت، و ربع لشكريان و بسياري از مردم غير نظامي شهر را به هلاكت رساند. مردمان آتيك، كه در چنگال بيماري و جنگ رنج ميبردند، همگي پريكلس را مسئول اين بدبختيها ميشمردند. كلئون و جمعي ديگر به او تهمت ميزدند كه خزانه عمومي را به مصارف بيهوده رسانيده است; زيرا ظاهرا چنين به نظر ميرسيد كه وي مقداري از پول دولت را به شاهان اسپارت رشوه داده است تا آنان را به صلح ترغيب كند، و از اين روي نميتوانست حساب دارايي دولت را بدرستي روشن و معلوم سازد. پريكلس محكوم شد، از مقامي كه داشت بركنار گرديد، و مبلغ هنگفتي كه جمعا پنجاه تالنت (000،300 دلار) بود جريمه داد. تقريبا