كنند (387 ق‌م). شهرهاي لمنوس، ايمبروس، و سكوروس به آتن واگذار شد، و به ايالات مهم يوناني خودمختاري عطا گرديد. لكن تمام شهرهاي يوناني آسيا، من جمله قبرس، جزو مستملكات شاهنشاه اعلام گرديد. آتن با اعتراض و با علم به اينكه اين صلح خفت آورترين واقعه تاريخ يونان است، قرارداد را امضا كرد. در يك نسل، ثمرات پيروزي ماراتون به يغما رفت و، گرچه شهرهاي داخلي يونان در ظاهر آزادي داشتند، قدرت ايران آنها را در خود فرو برد. تمام يونانيان اسپارت را خائن ميدانستند و با اشتياق در انتظار ملتي بودند كه آن را نابود سازد.

ii - اپامينونداس

گويي براي اينكه احساسات ضد اسپارتي مردم يونان تشديد شود، اسپارت ماموريت يافت كه ((صلح شاه)) را تفسير و در ايالات يونان اجرا كند. اسپارت، براي تضعيف تب، اتحاديه بئوسيايي را متهم كرد كه ماده خودمختاري پيمان صلح را نقض كرده، و ميبايستي منحل شود. با اين عذر، ارتش اسپارت در شهرهاي بئوسي حكومتهايي از متنفذين طرفدار اسپارت برقرار كرد كه تعدادي از آنها مستقيما تحت حمايت پادگانهاي اسپارتي بودند. چون تب اعتراض كرد، يك ارتش لاكدايموني پايتخت آنجا يعني كادميا را تسخير كرد و حكومتي از متنفذيني كه تابع اسپارت بودند در آنجا به وجود آورد. اين بحران، كشور تب را به قهرمانيهاي شگفت آوري برانگيخت. پلوپيداس و شش تن از دوستانش چهار ديكتاتور طرفدار اسپارت را مقتول كرده، آزادي تب را به دست آوردند. اتحاديه تب دوباره برقرار، و پلوپيداس به رهبري آن انتخاب شد. پلوپيداس دوست و مشوق خود اپامينونداس را به كمك خويش خواند، و وي ارتش تب را تربيت كرد و به اسپارت شتافت و آن كشور را به وضع منزوي سابق خود بازگرداند.

اپامينونداس از خانوادهاي شريف ولي فقير بود. اين خانواده افتخار ميكرد كه نسلش به دندان اژدهايي ميرسد كه كادموس هزار سال پيش در خاك دفن كرده بود. مرد ساكتي بود كه دربارهاش ميگفتند كم حرفتر و پردانشتر از او كسي نيست. فروتني، صداقت و گوشهگيري مرتاض وارش، فداكاريش نسبت به دوستان، بينش و فراستش در قضاوت و شور، و شجاعت