دوسون، يعني وعده دهنده، لقب داده بودند، زيرا ظاهرا تصور ميكردند كه او دروغ ميگويد. ولي وي به وعده وفا كرد، و در سال 221 فيليپ پنجم در سن هفدهسالگي سلطنت پر از دسيسه و جنگ و جدالي را آغاز كرد. فيليپ مرد دلير و توانايي بود، ولي زيركيي فارغ از هر گونه مرام اخلاقي داشت. زن پسر آراتوس را فريفت، آراتوس را زهر داد، پسر خود را به اتهام توطئه كشت، و ضيافتهايي ميداد كه در آنها با شراب زهرآلود هر كه را در سر راه هدفهاي خويش مييافت از ميان برميداشت. او مقدونيه را وسيع و ثروتمند كرد، و رونق و جمعيتي به آن داد كه در يكصد و پنجاه سال گذشته سابقه نداشت. ليكن در سال 215، هراسناك از قدرت روزافزون روم، مرتكب اشتباه بزرگ تاريخي خود شد و با هانيبال و كارتاژ متحد گرديد.

يك سال بعد روم به مقدونيه اعلان جنگ داد و شروع به فتح يونان كرد.

ii - مبارزه در راه كسب ثروت

آتنايوس، كه گزارشش بيشتر از شايعه قابل اعتماد نيست، خبر ميدهد كه دمتريوس فالرومي، در حدود سال 310، در آتن سرشماري كرد. مطابق اين سرشماري شارمندان آتن 21000، خارجيان آن 000،10، و بردگانش 000،400 نفر بودند. عدد آخر باورنكردني است، ولي مدركي در دست نيست كه آن را ابطال نمايد. به احتمال زياد تعداد غلامان كشاورز زياد شده بود، املاك بزرگتر شده، و بيش از پيش توسط بردگاني كشت ميشده كه تحت نظر يك ناظر براي مالكين غايب كار ميكردهاند. در اين نظام، كشاورزي علميتري به وجود آمد. وارو صحبت از پنجاه كتاب كشاورزي ميكند. ولي فرايند فرسايش و آب شدن و از بين رفتن يخها زمينها را ويران كرده بود. حتي در قرن چهارم ق‌م افلاطون اظهار نظر ميكند كه باران و سيل به مرور زمان قسمت حاصلخيز زمينهاي زراعتي آتيك را شسته و برده بود، و تپه‌هاي باقيمانده آن مانند استخوابنديي بود كه گوشت آن ربوده شده باشد. بسياري از زمينهاي زراعتي آتيك در قرن سوم خاك غني خود را از دست داده، و در نتيجه مزارع متروك شده بودند. جنگلهاي يونان از بين رفته، و چوب را، مانند غذا، ميبايستي از خارج وارد كشور نمايند. معادن لائوريون تمام شده، تقريبا متروك شده بودند، نقره ارزانتر از اسپانيا به دست ميآمد، و معدنهاي طلاي تراكيا كه روزي ثروت خود را در آتن ميريختند، اكنون خزانه مقدونيه را انباشته، سكه‌هاي آن را زينت ميدادند.

در همان هنگام كه منبع استقلال و آزادي فردي در دهات خشك ميشد، صنعت و تنازع طبقاتي در شهرها افزوني مييافت. تعداد كارخانه‌هاي كوچك و غلاماني كه در آنها كار ميكردند، در آتن و ساير شهرهاي بزرگ دنياي يونان رو به ازدياد بود. سوداگران برده به دنبال ارتشها ميرفتند، اسيران را ميخريدند، و آنها را نفري سه تا چهار مينا (150 تا 200