اسكندريه را وادار به انقلاب نمايد، و چون در اين كار هم شكست يافت خودكشي كرد.

جنگ طبقاتي ادامه يافت. يك نسل پس از كلئومنس، مردم اسپارت حكومت خود را برانداخته، به جايش ديكتاتوري انقلابي برپا ساختند. فيلوپويمن، جانشين آراتوس، كه رياست اتحاديه آخايايي را داشت، به لاكونيا هجوم كرده، سلطه مالكيت را مجددا برقرار ساخت. همينكه فيلوپويمن شهر را ترك كرد، مردم دوباره شورش كرده، نابيس را به ديكتاتوري برگزيدند (207). نابيس اهل سوريه و از نژاد سامي بود، در جنگ اسير شده و به غلامي در مگالوپوليس فروخته شده بود. وي كه از فشارها درس آموخته و استعدادش پرورش يافته بود، با برپا كردن يك انقلاب بين هيلوتسها انتقام خود را كشيد. وقتي به ديكتاتوري رسيد با يك فرمان تمام آزادهاي اسپارتي را حق شارمندي داد و هيلوتسها را آزاد كرد. چون ثروتمندان سد راهش شدند، اموالشان را مصادره كرد و سرشان را بريد. خبر اقدامات او در همه جا پيچيد و او، با كمك طبقات فقير، بآساني توانست آرگوس، مسنيا، اليس، و قسمتي از آركاديا را تسخير كند. هر جا ميرفت املاك بزرگ را ملي ميكرد، زمين را بين مردم تقسيم مينمود، و قروض را فسخ ميكرد. اتحاديه آخايايي، كه از برانداختن او عاجز بود، دست كمك به سوي روم دراز كرد. فلامينينوس به كمك آنها آمد، ولي نابيس چنان مدافعهاي نشان داد كه سردار رومي قرارداد صلحي با او منعقد كرد كه مطابق آن نابيس ثروتمندان زنداني را آزاد ميكرد، ولي قدرت خود را حفظ مينمود. در اين ميان يكي از مزدوران اتحاديه آيتوليايي در سال 192 نابيس را به قتل رساند. چهار سال بعد فيلوپويمن بازگشت، حكومت متنفذان را دوباره برپا كرد، نظام لوكورگوسي را منحل ساخت، و سه هزار نفر از پيروان نابيس را به بردگي فروخت. انقلاب خاتمه يافت; و نيز عمر اسپارت. هر چند كه اسپارت بعد از آن به نام موجود بود، ولي ديگر نقشي در تاريخ يونان نداشت.

v - برآمدن رودس

بازرگاني و سرمايه، هراسناك از طغيانها و شورشها و اختلافات طبقاتي و در عين حال به علت نقل و انتقال جمعيت، از خاك اصلي يونان كوچ كرده، در جزاير اژه پناهگاه‌هاي جديدي جستجو ميكرد. دلوس، كه روزي به خاطر آپولون ثروت فراواني داشت. در قرن دوم تحت حمايت روم و اداره آتن بندر آزاد اعلام شد و نضج يافت. جزيره كوچك از سوداگران خارجي، بنگاه‌هاي تجارتي، قصرها و رواقها، و معابد گوناگون مذاهب غير بومي پر شده بود.

رودس در قرن سوم به اعلا درجه ترقي خود رسيد، و به عقيده عموم متمدنترين و زيباترين شهر دنياي يونان گرديد. استرابون درباره اين بندر بزرگ مينويسد كه ((چنان از لحاظ بندرگاه‌ها و راه‌ها و ديوارها و اصلاحات شهري بر بنادر ديگر امتياز دارد كه نميتوانم هيچ شهري را همپايه يا لااقل نزديك به آن بخوانم.)) بندرگاه‌هاي وسيع رودس كه در چهار راه مديترانه واقع