فصل بيست و نهم

تسليم فلسفه

سه مشرب مختلف در فلسفه يونان به هم آميخت: فلسفه طبيعي، فلسفه مابعدالطبيعه، و فلسفه اخلاقي.

فلسفه طبيعي در ارسطو، مابعدالطبيعه در افلاطون، و اخلاقي در زنون كيتبوني به مرحله تعالي خود رسيدند. تحول فلسفه طبيعي، در زمان ارشميدس و هيپارخوس، منتج به جدا شدن علم از فلسفه گرديد; فلسفه مابعدالطبيعه به شكاكيت پورهون انجاميد; و فلسفه اخلاقي برجاي ماند تا سرانجام مسيحيت مكتبهاي اپيكوري و رواقي را مغلوب كرده، در خود مستحيل ساخت.

i - حمله شكاكان

در بحبوحه انتشار فرهنگ هلنيستي، آتن، يعني مام قسمت اعظم فرهنگ يوناني و فرمانفرماي قسمت بيشتر آن، رهبري خود را در دو قلمرو حفظ كرده بود: يكي نمايشنامه نويسي و ديگري فلسفه. دنيا آن قدر گرفتار جنگها و انقلابها، علوم و مذاهب جديد، عشق به زيبايي و جستجو براي طلا نبود كه نتواند گاهي به مسائل بلاجواب ولي گريزناپذير درست و نادرست، ماده و ذهن، آزادي و احتياج، شرافت و خباثت، و زندگي و مرگ بپردازد. جوانان از تمام شهرهاي مديترانه، اغلب از ميان هزاران دشواري، به آتن ميآمدند، تا در تالارها و باغهايي كه افلاطون و ارسطو خاطره تقريبا زنده خود را در آنها به يادگار گذارده بودند درس بخوانند.

در لوكيون، تئوفراستوس لسبوسي پركار سنت مشاهده و تجربه را ادامه داد. مشائيون (پيروان ارسطو) بيشتر عالم بودند تا فيلسوف، و خود را وقف تحقيقات تخصصي در حيوان