فصل سي ام

پيدايش روم

i - پورهوس

پولوبيوس ميپرسد: ((چه كسي تا اين درجه كاهل و ناچيز است كه نخواهد بداند روميها با چه وسايل و به كمك چه نظام و سياستي موفق شدند در كمتر از پنجاه و سه سال تمام دنياي مسكوني را تحت رقيت دولت واحد خود درآورند كاري كه در سراسر تاريخ نظير نداشت چه كسي ممكن است آن قدر غرق مطالعات ديگر باشد كه مطلبي را از تحقيق و يادگيري اين نكته مهمتر بداند)) البته اين بررسي كاملا جايز است و شايد بعدا به آن بپردازيم; ليكن از زماني كه پولوبيوس اين مطالب را مينوشت تاكنون تعداد فتوحات آن قدر بوده است كه ما نميتوانيم وقت زيادي صرف هر يك از آنها بكنيم. در اين كتاب ما، سعي كردهايم نشان بدهيم كه سبب اصلي غلبه روم بر يونان از هم گسيختگي دروني تمدن يونان بوده است. هيچ كشور بزرگي مغلوب نميشود، مگر اينكه از داخل رو به فساد بگذارد. قطع جنگلها و استفاده بد از اراضي، نابود كردن فلزات قيمتي، تغيير جهت راه‌هاي تجاري، بر هم خوردن حيات اقتصادي بر اثر بينظميهاي سياسي، فساد دموكراسي و خاندانهاي سلطنتي، تباهي اخلاقي و بيعلاقگي به وطن، زوال و نابودي جمعيتها و جانشين شدن سربازان اجير به جاي سربازان دايمي، به هدر رفتن جان و مال انساني در جنگهاي برادركشي، و از بين رفتن استعدادهاي مردم در نتيجه انقلابها و ضد انقلابهاي خونين همه اينها منابع و سرچشمه‌هاي حياتي يونان را از بين برده بودند، آن هم درست هنگامي كه حكومت كوچكي در كنار رود تيبر، كه به دست آريستوكراسي ظالم ولي دورانديشي ايجاد شده بود، دسته‌هاي سربازان جنگجو از زمينداران تربيت ميكرد، همسايگان و رقيبان خود را از پا در ميآورد، محصولات كشاورزي و معدني مديترانه را غصب ميكرد، و سال به سال به ماندگاه‌هاي يونان نشين روم پيشرفت ميكرد. تمام اين اجتماعات كهن، كه روزي به ثروت و دانشمندان و هنرهاي خود ميباليدند، امروز در