ii - روم نجاتبخش

اشتباه دشمنان روم، در هر قدم، به توسعه آن كمك كرد. در سال 230 دو نفر رومي به سكودرا پايتخت ايلوريا (شمال آلباني) فرستاده شدند تا عليه حملات دزدان دريايي ايلوريايي به كشتيهاي رومي اعتراض كنند. ملكه تئوتا، كه در غنايم شريك بود، جواب داد: ((در ايلوريا رسم نيست كه حكمران اتباع خود را از غنايمي كه در دريا به دست ميآيد بازدارد.)) چون يكي از فرستادگان تهديد به جنگ كرد، ملكه دستور داد او را كشتند. روم از عذر آساني كه براي تصرف سواحل دالماسي پيدا كرده بود سخت خرسند شد و سپاهي به ايلوريا فرستاد كه آنجا را تحت قيموميت آن درآورد; اين كار در سال 229 ق‌م به همان سهولتي انجام گرفت كه در 1939 به وقوع پيوست. كوركورا (كورفو)، اپيدامنوس (دوراتتسو)، و ساير يونانينشينهاي آنجا جزو متصرفات روم گرديدند. چون تجارت يونان نيز توسط دزدان دريايي ايلوريايي خسارت فراوان ديده بود، آتن، كورنت، و دو اتحاديه نيز از اين عمل روم خشنود شدند و آن را نجاتدهنده خود خواندند، سفيرانش را پذيرفتند، و روميها را در مناسك الئوسي و بازيهاي برزخي اجازه شركت دادند.

در سال 216، هانيبال ارتش روم را در كاناي شكست داد و تا دروازه‌هاي روم به پيش راند. در همان هنگام كه روم با بزرگترين بحران تاريخي جمهوري خود روبه رو بود، فيليپ پنجم پادشاه مقدونيه پيمان مودتي با هانيبال امضا كرد و آماده هجوم به ايتاليا گرديد (214 ق‌م). در كنفرانس ناوپاكتوس (213 ق‌م)، نماينده آيتولياييها، به نام آگلائوس، پيشنهاد كرد كه در اين اولين جنگ مقدوني تمام يونانيها عليه خطري كه در مغرب سر بر ميداشت متحد گردند:

بهترين كار اين است كه يونانيان هرگز به جنگ يكديگر نروند; بتوانند هميشه يكدل و يكزبان سخن بگويند و آن را عطيهاي الاهي بدانند، دست به دست، مانند مرداني كه از رودخانهاي ميگذرند، پيش روند و مهاجمان بربر را منكوب كنند، و در حفظ خود و شهرهاي خود متحد شوند... زيرا چه كارتاژ روميها را و چه روم كارتاژيها را مغلوب كند، پر واضح است كه هيچ يك به سلطه خود بر سيسيل و ايتاليا قانع نخواهد بود، و مطمئنا روزي به اينجا آمده، جاهطلبي خود را فراتر از حد عادلانه توسعه خواهد داد. بنابراين، عاجزانه پيشنهاد ميكنم كه همگي خود را عليه اين خطر حفظ كنند، و مخصوصا به جاي تحليل بردن قواي يونانيها، كه آنها را طعمه خوبي براي مهاجمين خواهد ساخت، آنها را چون جسم خود بداني و به حفظ و امنيت هر ناحيه يونان، انگار كه همه جزو اعضاي قلمرو كشور خودت هستند، بكوشي.

فيليپ مودبانه به سخنان او گوش داد و تا مدتي بت يونان گرديد. لكن متن عهدنامه او با هانيبال، اگر بتوان به قول ليويوس وطندوست افراطي اعتماد كرد، تصريح نموده بود كه